Burak, ćwikła, barszcz – ciekawostki o nazwach buraków

Dawniej buraki ćwikłowe jadano w Polsce zwykle pieczone. Nie nazywano ich burakami lecz ćwikłą, ćwikami, rąkielami czy śnitkami. Barszcz czerwony to dość nowa potrawa na naszych stołach.

Buraki ćwikłowe to jedne z popularniejszych obecnie warzyw. Jadamy je zwykle w postaci barszczu, w sałatkach i marynatach. Przed wiekami burak, zwłaszcza liściowy, był jarzyną biedoty, ale trafiał też na pańskie stoły. Buraki ćwikłowe rosły np. w ogrodach króla Jana Kazimierza (1609-1672). Jeszcze wcześniej, od czasów zygmuntowskich, buraki ćwikłowe dodawano do kwaszenia kapusty, by miała bardziej atrakcyjny, różowy kolor.

Pieczone buraki lubił Mikołaj Rej (1505-1569) – poeta i polityk. Opisał nawet jak je przyrządzać w „Żywocie człowieka poczciwego” - radził dodawać do nich koper włoski oraz doprawiać solą, octem i chrzanem. Dziś danie w tym stylu nazywamy ćwikłą. Za czasów Reja zaś tak nazywano buraki.

Nazwy buraków były przedmiotem badań botanika Józefa Rostafińskiego, które przeprowadził na przełomie XIX i XX wieku. Opisał je w książce „O nazwach oraz użytkach ćwikły, buraków i barszczu”. Co ciekawe, nazwy buraki i boraki były znane do XVIII wieku, ale jako rodzaj potrawy przyrządzany z ich liści. Warzywo zaś zwykle nazywano ćwikłą. Jednak nazw było o wiele więcej, jak cwik, czwikiel, ćwiekieł, ćwik, ćwikła czarna, rąkiel, rąkle, ronkel, sznitka, śnitka.

Nasiona buraka zaś nazywano... boćwa. Boćwina była znana jako nać buraczana, barszcz czy botwina. Dopiero pod koniec XVIII wieku przyjęła się nazwa burak jako warzywa. W nazwach buraków można się trochę pogubić.

 

Na pewno macie swoje ulubione przepisy kulinarne na buraki ćwikłowe. Ja najbardziej lubię kiszony barszcz doprawiony pigwowcem (można też użyć też cytryny).😊

 

Przepis na barszcz czerwony kiszony

Składniki:

• Buraki ćwikłowe – dowolna ilość
• Woda przegotowana – wystudzona
• Kromka razowego chleba
• Cebula
• Olej
• Do doprawienia: owoc pigwowca, sól, pieprz, majeranek

 

Wykonanie:

Buraki obrać ze skórki. Szybko opłukać i pokroić na części. Włożyć do naczynia szklanego. Na wierzchu położyć kromkę razowego chleba. Zalać wodą tak, aby buraki i chleb nie wystawały.

Po kilku dniach pojawia się biała pianka. Po 4-5 dnia kiszenie buraków jest zakończone. Chleb usunąć. Buraki z wodą przelać do garnka, dodać owoc pigwowca. Zagotować do momentu wrzenia (przegotowany barszcz traci ładny kolor). Wyjąć buraki (można z nich robić sałatki) oraz pigwowca (można wyrzucić na kompost). Dodać cebulę podsmażoną na oleju. Barszcz doprawić solą, pieprzem i majerankiem.

Przeczytaj także: Pigwa i pigwowiec – jak odróżnić