Uprawa kawy arabskiej

Jest średnio trudna w uprawie w domu. Kawa arabska (Coffea arabica), posadzona w donicy, ładnie kwitnie i owocuje. Gdy się dopilnuje zapylania kwiatów, można wyhodować na tyle dużo nasion, że wystarczy ich do parzenia napojów kawowych.

Kawa arabska (Coffea arabica)

Kawę arabską można z powodzeniem uprawiać w donicy w domu. Jednak nie w każdym mieszkaniu będzie dobrze rosła. Na pewno nie uda się uprawa w mieszkaniach ciemnych oraz w zimie ciepłych (z temperaturą powyżej 20 stopni Celsjusza) i z przesuszonym powietrzem (poniżej 50%).

Warto próbować uprawiać kawę arabską w domu, jeśli:

*ma się dużo miejsca – idealny jest wysoki salon (powyżej 3 m wysokości) z dużymi oknami wychodzącymi na południe, a jeszcze lepiej na południe i na zachód lub wschód;

*ma się oranżerię;

*zimą temperatura w pomieszczeniu, gdzie rośnie kawa, wynosi 14-18 stopni Celsjusza.

Popularne nazwy

Kawa brazylijska, Kawa zwyczajna, Kawowe drzewo, Kawowy krzew

Wysokość

W naturalnych warunkach to drzewo do 6 m wysokości. W domu osiąga około 3 m, w oranżerii – nawet 5 m.

Kawa arabska rośnie dość intensywnie. Na parapecie zaczyna jej brakować miejsca już po około 4-5 latach. Pokrojem przypomina popularne hibiskusy (ketmie).

Kwitnienie

Na parapetach kwitnie w czerwcu, czasem do lipca. Młode rośliny zaczynają kwitnąć zwykle w wieku 4-5 lat, ale zdarza się też wcześniej i później. Początkowo kwiatów jest niewiele. Wraz z wiekiem, kawa wydaje ich tyle, że gałązki wyglądają jak oblepione kwiatami.

Kwiaty są białe, niewielkie, przyjemnie pachnące, przypominają gwiazdki. Jeśli ktoś jest wrażliwy na zapachy, woń kwiatów kawy może przeszkadzać. Zwłaszcza jeśli śpi się w tym samym pokoju, co stoi kawa.

Kwiaty kawy są drobne.

Owocowanie

Kawa jest samopłodna i może się sama zapylić. Trzeba jednak przenieść pyłek w kwiatka na kwiatek. W naturze zwykle robią to pszczoły (miód kawowy jest jasny i ponoć rewelacyjny w smaku).

W domu kawę arabską można zapylić na dwa sposoby:

1. pędzelkiem kosmetycznym – pędzelkiem delikatnie omiata się słupki i pręciki każdego kwiatka. Gdy roślina jest młoda i kwiatów ma niewiele, ta metoda jest wystarczająca. Jeśli kwiatów jest dużo, szybsza jest metoda nr 2;

2. powiewem powietrza – tę metodę odkrył mój znajomy w czasach, gdy ziarna kawy kupowało się w Peweksie za dolary. On miał w domu drzewko o wysokości ponad 2 m. Co roku zbierał z niego około 1 kg kawy. Aby zapylić kwiaty, machał… firanką (kawa stała na podłodze przy oknie). Niezłe efekty osiągał też machając gazetą. Trochę gorzej kawa zapylała się, gdy robił przeciągi (wyłącznie w ciepłe dni).

Owoce kawy mają około 1 cm średnicy. Gdy są dojrzałe, przypominają czerwone czereśnie. Dojrzewanie trwa długo – 8-12 miesięcy. W każdym owocu znajdują się zwykle 2 nasiona.

Niedojrzały owoc kawy. Po dojrzeniu zrobi się czerwony, jak czereśnia czy wisienka.

Właściwości

Z nasion kawy przygotowuje się napoje kawowe, które mają działanie pobudzające i moczopędne.

Aby zrobić kawę własnego chowu, najpierw trzeba wyjąć nasiona z owoców. Następnie wysuszyć i uprażyć, np. na patelni lub w piekarniku. Uprażone nasiona mieli się w młynku i parzy małą czarną. 

Domowa produkcja kawy jest czasochłonna, ale satysfakcja – ogromna. Poza tym za każdym razem uprażenie wychodzi trochę inaczej i można uzyskać niespotykany efekt smakowy.

Jadalne są też osłonki owoców. Mają lekko słodki smak.

Kawa arabska owocuje obficie, ale pod warunkiem, że kwiaty zostały zapylone.

Ziemia

Powinna być lekko kwaśna – idealne pH to 6,1-6,5.

Kawa jest jednak bardzo tolerancyjna. Będzie też rosła w ziemi bardzo kwaśnej i zasadowej (pH od 4 do 8). Jednak wtedy raczej wegetuje.

Najlepiej kawę posadzić w specjalnej ziemi do cytrusów albo innych roślin kwasolubnych (więcej o ziemi do cytrusów CZYTAJ TUTAJ).

Kawa lubi mieć drenaż na dnie doniczki.

Nawożenie

Tylko latem, raz w tygodniu. Można używać specjalnego nawozu do cytrusów. Zamiennie stosuje się zwykły nawóz do roślin kwitnących.

Podlewanie

Latem regularne i obfite. Kawa powinna mieć wtedy ziemię lekko wilgotną. Zimą podlewanie musi być oszczędne.

Kawa lubi zraszanie.

Woda do podlewania i zraszania musi mieć temperaturę pokojową. Jeśli używa się nawozu do cytrusów, woda może być z kranu. Jeśli to nawóz uniwersalny, musi być miękka, np. przefiltrowana w kuchennym dzbanku z filtrem albo przegotowana (i ostudzona).

Przesadzanie

Co 2-3 lata. W maju lub ewentualnie w sierpniu.

Stare egzemplarze bardzo trudno przesadzić, bo są tak duże i ciężkie. Można wtedy zdjąć warstwę starej ziemi z wierzchu donicy i nasypać świeżej.

Stanowisko i temperatura

Kawa dobrze rośnie w słońcu, ale nie prażącym. Bardzo lubi lekkie zacienienie, np. firanką.

Latem najbardziej odpowiada jej temperatura w granicach 22-25 stopni Celsjusza. Gdy jest bardziej gorąco, rośnie słabo lub wcale.

Zimą zaś powinna mieć temperaturę w granicach 14-18 stopni Celsjusza. Odpowiadają jej jasne pomieszczenia, słabo ogrzewane zimą.

Źle znosi wynoszenie na dwór na lato.

Rozmnażanie

Najpopularniejsze sposoby rozmnażania kawy:

* nasiona – muszę być  koniecznie świeże.  Nasiona, które mają do 8 tygodni kiełkują w prawie 100%, a 21 tygodni – prawie żadne.

Do sadzenia nie nadają nasiona palone (kupione w sklepie spożywczym). Bo już są martwe.

Nasiona wschodzą 3-4 tygodnie. Aby wykiełkować, muszą mieć koniecznie 24-25 stopni Celsjusza.

*sadzonki wierzchołkowe – ukorzenia się w maju lub sierpniu.

Kawa była popularna, jako roślina doniczkowa, w polskich domach na przełomie XIX i XX wieku. Najczęściej rozmnażano ją z nasion. Ukorzenianie sadzonek uważano za trudne dla amatorów.

Cytat z książki "Praktyczna hodowla kwiatów w pokoju" z 1901 roku Roberta Bettena:

"Nasienie, rzucone wczesną wiosną w piasek lub trociny, kiełkuje względnie prędko o ile zostało wzięte z tutejszych roślin, albo sprowadzone niedawno. Ze starem na nic się zdadzą wszelkie usiłowania, straciło ono swą siłę kiełkowania bezpowrotnie".

Wytrzymałość na mróz

Kawę niszczą nawet najmniejsze przymrozki.

Choroby i szkodniki

Rosnąca w domu kawa arabska jest rzadko atakowana przez choroby i szkodniki. Jeśli już, to zwykle są to:

*grzyby chorobotwórcze – zwłaszcza, gdy kawę podlewa się za dużo;

*przędziorki – szczególnie, gdy kawa stoi w pomieszczeniu ze zbyt suchym powietrzem.

Zdarza się, że liście kawy żółkną, opadają, zwisają. To efekt błędów w uprawie.

Ciekawostki

• Kawa jest długowieczna – żyje około 100 lat.

• Drewno kawy jest twarde i mocne. Wykorzystuje się je np. do produkcji krzeseł.

• W medycynie ludowej (w Afryce i Ameryce Południowej) kawa jest lekiem na wszystko. Podaje się ją m.in. przy malarii, astmie, grypie. Jej naparem łagodzi się ukąszenia skorpionów.

• Od wieków znane są różne zamienniki kawy, np. groch i żołędzie. Więcej o nich CZYTAJ TUTAJ