Fasola w orzełkiem, czyli patriotyzm w ogródku

Jej ziarna mają znak przypominający orzełka. W okresie zaborów fasola z orzełkiem była symbolem patriotyzmu i niepodległości Polski. Uprawiano ją w konspiracji.

Fasola z orzełkiem jest też nazywana fasolką orzełkową czy fasolą niepodległości. Była uprawiana konspiracyjnie w czasach zaborów Polski. Dziś ciągle są symbolem patriotyzmu. Te nasiona to prezent dla bloga Niepodlewam od Polonii w Chicago.😊

Fasola z orzełkiem jest znana też jako polska fasola z orzełkiem, fasola orzełkowa i fasola niepodległości. Znak na nasionach faktycznie przypomina orzełka z rozpostartymi skrzydłami. Czasem znamię jest większe i układa się  w orła w koronie (według niektórych – piastowskiego). Są też tacy, którzy w znamionach na fasolkach widzą wzniesioną w dłoniach hostię i nazywają ją fasolą z hostią.

Fasola z orzełkiem jest na polskiej liście produktów tradycyjnych. To stara, odporna odmiana fasoli. Jak stara i skąd dokładnie pochodzi – nie wiadomo.

Fasola z orzełkiem to odmiana tyczna. 

Fasola niepodległości

O fasoli z orzełkiem w ogóle nie wspomina ks. Krzysztof Kluk – znakomity polski botanik, w swojej książce „O roślinach, ich trzymaniu, rozmnażaniu i zażyciu”, która została wydana w 1777 r., czyli zanim Polska straciła niepodległość. Co ciekawe, w tych czasach fasolę nazywano z reguły… groch niemiecki, jako nowinkę z Niemiec (czyli jednego z zaborców). Wówczas zdecydowanie popularniejszy w Polsce był zwykły groch. Jednak znano ok. 200 odmian fasoli, w tym o pstrym zabarwieniu nasion.

Kiedy Polska straciła niepodległość, najprawdopodobniej właśnie w jednej z pstrych odmian dopatrzono się orzełka i tak została fasolą patriotyczną. Wiek XIX to był czas, gdy – w ramach oporu przeciw zaborcom - noszono biżuterię patriotyczną. Na pierścienie i medaliony z orzełkami nie każdego było stać. Fasolę z orzełkami zaś mógł uprawiać każdy, ale trzeba było ją siać konspiracyjnie. Nasiona przekazywano sobie w wielkiej tajemnicy. Zabierano nawet na emigrację.

Gdy Polska była pod zaborami, za uprawę fasoli niepodległości groziły represje. Ponoć w zaborze rosyjskim mogła to być nawet zsyłka na Sybir. W wielu rodzinach fasolę niepodległości dodawano do potraw świątecznych, np. wigilijnych, czy w rocznice patriotycznych wydarzeń. Z fasoli orzełkowej robiono różańce albo noszono przy sobie jako coś w rodzaju narodowego talizmanu.

Obecnie tradycja uprawy polskiej fasoli patriotycznej ma się chyba najlepiej w… USA. Popularna jest w ogródkach polskich emigrantów. Fasola na zdjęciach została wyhodowana z nasion, które dostałam właśnie od Polonii z Chicago.😊

Liść fasoli z orzełkiem.

Smak fasoli z orzełkiem

Fasola niepodległości do jedzenia jest najlepsza w postaci nasion. Strąki są duże, zielone, szerokie, mięsiste, ale włókniste. Do gotowania na zielono, jako fasola szparagowa, nie są najlepsze.
I tu ciekawostka: gdy Polska była pod zaborami rzadko jadano fasolę (groch niemiecki) w postaci zielonych strąków. Ten zwyczaj był niemiecki i na ziemiach polskich uważano go za kulinarną fanaberię. Do dań polskich używano suchych nasion fasolki.

Strąki fasoli z orzełkiem.

Odporność fasoli z orzełkiem

Fasola z orzełkiem jest łatwa w uprawie. Rośnie zdrowo, nie sprawia problemów, jest średnio plenna. Wymaga podpór, bo to odmiana tyczna. Dorasta do 2-3 m wysokości.

Fasola niepodległości ma białe kwiaty, czyli w jednym z kolorów na polskiej fladze.

Kwiat fasoli z orzełkiem.