Akant: uprawa, choroby i szkodniki

Kształt liści akantu rozsławili starożytni Grecy: są na każdej kolumnie porządku korynckiego. To roślina rzadko uprawiana w Polsce, choć potrafi przetrwać mrozy. Jest ogromnie popularna w Hiszpanii i Portugalii.

Akant to bylina, która ma niewielkie wymagania. Gdy brakuje jej wody albo ma za zimno, zamiera jej tylko część nadziemna. Przetrwać potrafią korzenie, które u starszych okazów bywają tak duże, że trudno je przeciąć łopatą.

To roślina niezwykle efektowna. Ma piękne, ciemnozielone, głęboko wycinane liście (trochę podobne do ostów, ale nie kłuje) oraz bardzo wysokie kwiatostany. Dorodny egzemplarz potrafi osiągnąć do 2 m wysokości i 1,5 m szerokości. Pojedyncze liście mają nawet do 60 cm długości.

Gatunki

Jest ich wiele, zdarzają się mieszańce. Wszystkie mają podobne wymagania. Trudno je odróżnić. Różnią się np. wysokością, wycięciem liści, kolorem kwiatów.

*Akant miękki, nazywany też miękkolistny (Acanthus mollis) - najpopularniejszy w ogrodach, dostępny również w polskich sklepach.

Akant miękki (miękkolistny)

*Akant drażliwy (Acanthus spinosus) - ma wyjątkowo głęboko wycinane liście, to rarytas w ogrodach.

*Akant bałkański (Acanthus balcanicus) - rzadki, zwany także akantem węgierskim.

Akant bałkański Heywood&Richardson

Popularne nazwy

Jest ich bardzo dużo, m.in.:
akant hiszpański, corderona, kwiat z Algieru, łopian, skrzydło anioła, stalowy kwiat, stojący niedźwiedź, trawa olbrzym, trawa olbrzymka, ucho olbrzyma, wielka trawa, yerba mate, yerba olbrzymka, zaskroniec, ziele gigant

Kwitnienie

Kwiatostany akantu są bardzo efektowne. Pojawią się w lipcu i sierpniu. Przypominają z daleka łubin, ale są wyższe (do 1,5 m). Kwiaty w odcieniach fioletu, bieli, różu. Nie pachną. Doskonale nadają się do suszenia.

Kwiat akantu

Odporność na mróz

Zależy od wieku rośliny. Młode akanty są mniej odporne i trzeba je przykrywać. Starsze zaś zimują bardzo dobrze. Nawet jeśli zdarzy im się podmarznąć w bezśnieżne zimy, odbijają od korzeni. Ich zimowanie (i odbijanie od korzeni) trochę przypomina juki ogrodowe.

Właściwości lecznicze

W krajach śródziemnomorskich akant przez wieki był lekiem "na wszystko". Do dziś napar z liści stosuje się przy problemach z trawieniem i na apetyt. Zmiażdżone liście zaś przykładano na rany i ukąszenia.

Gleba

Akant nie ma specjalnych wymagań. Najlepiej rośnie na glebach żyznych. Toleruje szeroki zakres odczynu pH - od 5,5 do 7,5. 

Może mieć sucho lub bardziej wilgotno. Dlatego to dobra roślina do ogrodów letniskowych, podlewanych od czasu do czasu lub wcale. W czasie suszy część nadziemna zamiera i akant przeczekuje ją pod ziemią. To naturalne zachowanie - akant wywodzi się bowiem z Afryki, gdzie spotyka się go nawet na pustyniach.

Stanowisko

Albo słońce, albo półcień. Akant lubi miejsca zaciszne, osłonięte od wiatru. Dobrze sobie radzi pod wysokimi drzewami. Na tym samym stanowisku może rosnąć na zawsze.

Akanty o liściach pstrych potrzebują więcej słońca niż odmiany o liściach zielonych. Na zdjęciu jest akant miękki Tasmanian Angel.

Rozmnażanie

Są dwa sposoby:
*Podział korzeni - wyrasta nawet z małych kawałków pociętych korzeni (jak juka ogrodowa). Stare egzemplarze z tego powodu dość trudno wyplenić.

*Nasiona - dość łatwo rozsiewa się sam. Nasiona można też wysiewać w listopadzie do gruntu, a potem przesadzić młode akanty na stałe miejsca.

Choroby i szkodniki

Akant jest bardzo odporny. Z chorób może go zaatakować jedynie mączniak prawdziwy (zwykle w lipcu, bo to najbardziej wilgotny miesiąc).

Jedyne szkodniki, jakie atakują akant, to ślimaki. Aby się ich pozbyć, warto delikatnie wzruszać od czasu do czasu ziemię pod liśćmi (koniecznie gdy jest sucho), bo tam ślimaki składają jaja. Brak jaj, to brak ślimaków.

Dziury w liściach akantu wygryzione przez ślimaki.

Ciekawostki

*Piękną legendę o akancie znalazłam w "Słowniku mitów i tradycji kultury" Władysława Kopalińskiego.

Grecki architekt Kallimachos  (żył w V-IV w. p.n.e.) postawił kosz z kwiatami na grobie ukochanej córki. Wokół niego wyrósł akant. Artysta tak był tym poruszony, że wyrzeźbił liście akantu na głowicy kolumny, dziś nazywanej koryncką. Tak powstał nowy styl w architekturze.

*Nazwa "akant" wywodzi się z greki. Oznacza: cierń, oset, szkielet ryby.

Kolumny z wyrzeźbionymi liśćmi akantu na Bazylice św. Marka w Wenecji.