Translate

Trujący cis a niegroźny jałowiec pospolity – jak odróżnić

Jałowiec pospolity, często używany jako przyprawa, bywa mylony z trującym cisem. Różnic między tymi roślinami jest sporo. O pomyłkę jednak dość łatwo, zwłaszcza gdy używa się gałązek do tradycyjnego wędzenia wędlin.

W ogrodach spotyka się trzy gatunki cisów: cis pospolity (Taxus baccata), cis pośredni (Taxus media) oraz cis japoński (Taxus cuspidata). Wszystkie są trujące. Po zjedzeniu cisu dochodzi m.in. do porażenia układu oddechowego i zaburzenia pracy serca. Jedyną nietrującą częścią cisów są czerwone osłonki owoców (ale nasiona – już tak).

Jałowiec pospolity (Juniperus communis) jest jadalny. Jego granatowych owoców używa się do przyprawiania mięsa i ryb czy robienia nalewek. Gałązki bywają wykorzystywane jako dodatek do wędzenia wędlin.

Cis pospolity, cis pośredni i cis japoński a jałowiec pospolity – różnice


Owoce
Cisy mają owoce czerwone, zaś jałowce uprawiane w Polsce - granatowe.

Zdarzają się jednak odmiany cisów, które nigdy nie wydają żadnych owoców. Zawsze są to bowiem egzemplarze męskie. Taką odmianą cisu pośredniego jest np. Profesor Gorczyński.

Istnieje też jałowiec, który ma owoce brązowoczerwone, ale nie uprawia się go w Polsce. To jałowiec fenicki (Juniperus phoenicea) występujący w rejonie Morza Śródziemnego.

Cisy (trujące) mają owoce czerwone.

Jałowiec pospolity (nietrujący) ma owoce granatowe.

Jałowiec fenicki ma czerwonawe owoce. To zarówno roślina lecznicza, jak i trująca. W niektórych krajach jego gałązek i owoców używa się np. do wędzenia mięsa i robienia alkoholi, ale w innych nie można go sprzedawać w sklepach ogrodniczych. W Polsce się go nie uprawia. 


Występowanie
Jałowce pospolite bardzo często rosną dziko w suchych lasach. Jednak zdarzają się w lasach (rzadko) także cisy.

Igły
Cisy mają igły miękkie, niekłujące i nieopadające na zimę. Jałowce pospolite kłują, ich igły także nie opadają na zimę.

Igły cisów są dłuższe i bardzie płaskie niż jałowców pospolitych. To przykład odmiany cisu pośredniego, która nigdy nie owocuje - Profesor Gorczyński (wszystkie egzemplarze są męskie).

Zapach
Cisy nie wyróżniają się zapachem. Jałowce zaś pachną bardzo charakterystycznie i mocno żywicą.

Wysokość
W zależności od odmiany, zarówno cisy, jak i jałowce pospolite mogą być niskie i wysokie, wąskie lub rozłożyste, zielone oraz o żółtym i srebrzystym zabarwieniu igieł. Dlatego wyglądem lepiej się nie sugerować.

Warto wiedzieć
Po granatowych owocach najłatwiej rozpoznać, że to jednak jałowiec a nie trujący cis. Problem w tym, że to może nie być… jałowiec pospolity.

W polskich ogrodach uprawia się bowiem także inne gatunki jałowców, które też mają granatowe owoce: 
* Jałowiec chiński (Juniperus chinensis)
* Jałowiec łuskowaty (Juniperus squamata)
* Jałowiec płożący (Junipers horizontalis)
* Jałowiec pośredni (Juniperus media)
* Jałowiec rozesłany (Juniperus procumbens)
* Jałowiec sabiński (Juniperus sabina)
* Jałowiec skalny (Juniperus scopulorum)
* Jałowiec wirginijski (Juniperus virginiana)

Trujące są owoce jałowców sabińskiego i prawdopodobnie pośredniego (to krzyżówka jałowców sabińskiego i chińskiego). Podobne są także niektóre objawy zatrucia (porażenie układu oddechowego).

Dlatego z jałowcami trzeba postępować jak z grzybami. Jeśli jest cień wątpliwości, nie używamy do jedzenia.



16 komentarzy :

  1. Bardzo potrzebny artykuł. Ale proszę: iglaki nie mają owoców! Są nago-nasienne, czyli nasiona nie są niczym okryte. Niektóre gatunki mają nasiona, które mają mięsiste osłonki (osnówki).
    Pozdrawiam,
    m.

    OdpowiedzUsuń
  2. Będę pamiętać na przyszłość:) Dzięki!

    OdpowiedzUsuń
  3. Owoce cisu nie są trujące ! Trujące są tylko pestki, które trzeba wypluwać. Owoce są słodziutkie, delikatne w smaku po prostu pyszne.

    OdpowiedzUsuń
  4. To prawda:) Ale odradzam próbować

    OdpowiedzUsuń
  5. A czy można spytać, kiedy pojawiają się na cisie i na jałowcu "owoce"?

    OdpowiedzUsuń
  6. Takie dojrzałe, kolorowe, dobrze widoczne pojawią się w sierpniu:) Na cisie są mniej więcej do końca października (zjadają je chętnie ptaki), a na jałowcu - dłużej.

    OdpowiedzUsuń
  7. Bardzo mądry i potrzebny artykuł, dzięki

    OdpowiedzUsuń
  8. Witam a ten co koło domu rosnie mały krzak to jaka to odmiana jadalna

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Ten na pierwszym zdjęciu? To cis - trujący. Akurat ten cis sfotografowałam tuż przy Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie:)

      Usuń
  9. Ostatnio czytałam, że również jałowiec wirginijski jest trujący i jest tylko trochę mniej niebezpieczny niż sabiński. Niestety nic więcej nie udało mi się znaleźć na ten temat. Czy może posiadasz na ten temat więcej informacji? Jest to dla mnie dość ważne i będę bardzo wdzięczna jeśli napiszesz coś o tym.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Indianie używali dymu jałowca wirginijskiego do odpędzania złych mocy:) Napiszę

      Usuń
    2. Proszę: https://niepodlewam.blogspot.com/2019/10/czy-jaowiec-wirginijski-jest-trujacy.html

      Usuń
  10. Dzień dobry , czy może Mi ktoś pomóc? Doradzić? Podcinałam gałęzie ( chyba tj jałowiec sabiński ) podrażnił Mnie tzn. Jego miękkie igiełki trochę Mnie pokłuły w ręce i Miałam reakcje alergiczna szczypanie. Czy Muszę udać się do lekarza? Pozdrawiam serdecznie

    OdpowiedzUsuń
  11. W przypadku jałowca sabińskiego to częsta reakcja, ale zwykle mija szybko. Może się zdarzyć, że czyjaś skóra zareaguje mocniej - wtedy warto udać się do lekarza. Czy w tym wypadku trzeba? Nie sposób odpowiedzieć. W razie wątpliwości, zawsze lepiej iść do lekarza niż nie iść. Tak na wszelki wypadek:)

    Do cięcia iglaków (nie tylko jałowców) zawsze lepiej zakładać rękawice oraz ubranie zakrywające całe ręce i nogi.

    OdpowiedzUsuń
  12. Jak się nie ma pewności to lepiej żadnego nie uprawiać. Prawda?

    OdpowiedzUsuń

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...