Truskawkopoziomka i inne krzyżówki

Krzyżowanie różnych gatunków roślin owocujących jest w ogrodzie jak najbardziej możliwe. Szczególnie interesujące są samoistne mieszańce. Mi udało się wyhodować własną truskawkopoziomkę. Ojcem jest truskawka, a matką - poziomka leśna.

Oczywiście nie wszystkie rośliny owocujące da się skrzyżować. Są jednak takie, u których jest to całkiem proste i może przebiegać w sposób naturalny - przez przeniesienie pyłku dzięki pszczołom czy trzmielom. Do takich roślin należą np. truskawki i poziomki oraz malina i jeżyna.

Truskawkopoziomka

W moim ogrodzie truskawka i poziomka leśna skrzyżowały się same. Mój udział w tworzeniu nowego gatunku polegał na tym, że zwróciłam uwagę na nietypowe siewki "poziomki" w leśnej części ogrodu.

Rosła ich cała kępa, tak jakby wyrosły z jednego owocu, który opadł na ziemię, oraz wyróżniały się ogromnymi liściami. Przesadziłam je do ogrodu do testowania. I faktycznie - to jest krzyżówka.

Owoc krzyżówki truskawki (ojciec) z leśną poziomką (matka) - jest kilka razy większy niż zwykłych poziomek. Owoce odziedziczyły smak po obu rodzicach, ale kształt - raczej po mamie, czyli poziomce. 

                               Dla porównania: owoce poziomki leśnej z mojego ogrodu.


Próbowałam sadzić truskawkopoziomki w lesie, obok poziomek leśnych, ale rosły słabo. Za to na grządkach, w pełnym słońcu, rozwijają się i owocują pięknie. Wygląda więc na to, że mają wymagania truskawki.

Po trzech latach uprawy zaobserwowałam jeszcze jedną cechę - wypuszczają rozłogi jak poziomka leśna. Jest ich mnóstwo i gdyby nie były usuwane, zagłuszyłby rosnące obok truskawki.

                                 Kwiaty truskawkopoziomki mają wielkość kwiatów truskawki.

                Truskawkopoziomki ścółkuję najczęściej słomą, ale czasem także trocinami.

Inne owocujące mieszańce

Malinojeżyna

 Podobnie jak truskawka i poziomka, malina i jeżyna mogą krzyżować się same. Co wyjdzie, zależy od odmian rodziców (a mogą być bardzo różne), więc za każdym razem jest niespodzianka. Niektóre mają kolce, inne - nie. Różne mogą być też kolory owoców - czerwone, czarne lub coś pomiędzy nimi.
Malinojeżyny można też kupić i to w odmianach, np. "Loganberry", wyhodowaną ponad 100 lat temu.
Owoce malinojeżyn uważam za smaczne, ale wolę jeżyn i malin osobno:)

Porzeczkoagrest 

To krzyżówka porzeczki czarnej oraz agrestu. Można je czasami kupić w sklepach ogrodniczych (samoistne mieszańce są ponoć trudne do wyhodowania). Jadłam kiedyś ich owoce, ale - nic specjalnego. Za to krzewy ładnie rosną i rzadziej chorują niż ich rodzice.

Truskawkomalina 

W rzeczywistości nie jest to krzyżówka lecz gatunek maliny. Nazywana jest tak ze względu na kształt owoców, które wyglądają jak truskawki.
Miałam kilka lat truskawkomalinę, ale zrezygnowałam z niej. Plon był niewielki - tyle tylko co do dekoracji deserów. Poza tym trzeba było ją sporo podlewać, a ja tego unikam.

Nieszpułka zwyczajna

Jest pradawnym drzewem owocowym, które ma w sobie geny głogu jednoszyjkowego (choć prawdopodobnie nie wszystkie okazy).

Więcej o nieszpułce piszę tutaj:
http://niepodlewam.blogspot.com/2013/06/nieszpuka-zwyczajna-pradawne-drzewo.html

Chrzan - łatwa uprawa

Najlepszy w roli przyprawy jest chrzan jednoroczny. Jest wtedy delikatny, mniej piekący i łatwiej go utrzeć. Odpowiednio sadzony nie zachwaści warzywnika. Polecam uprawę chrzanu jako zioła. Urośnie nawet w zacienionym kącie ogrodu.

Chrzan w czasie kwitnienia.

Tylko jeden rok

Chrzan jest rośliną wieloletnią.  W jednym miejscu może rosnąć wiele, wiele lat. W ogrodzie nie powinno mu się jednak pozwalać, by rósł dłużej niż 1-1,5 roku. Bo niemiłosiernie go zachwaści (stary chrzan bardzo głęboko zapuszcza korzenie i wydaje odrosty z urwanych korzonków przez co trudno go wtedy wyplenić). Poza tym stare korzenie są łykowate i twarde - co najwyżej nadają się do kiszenia ogórków.

Przygotowanie sadzonek

Najlepsze są z korzeni bocznych. Idealna sadzonka nie powinna mieć mniej niż 20 cm. W pierwszym roku bowiem korzeń rośnie bowiem raczej na grubość. Poniżej narysowałam schemat, jak przygotować sadzonkę chrzanu:)

Sadzonki przygotowuje się w październiku, po głównych zbiorach. Wtedy chrzan jest najlepszy (najdelikatniejszy) na przetwory w postaci tartej.  Oczywiście trochę roślin można zostawić, np. do zbioru ogórków w następnym roku.

Jak sadzić

Sadzonkę zakopuje się:
1.skośnie
2.płasko przyciętą częścią do góry (może nawet trochę wystawać z ziemi)
3.nie głębiej niż 10 cm.
Najlepszy termin sadzenia chrzanu to październik. Można też ewentualnie zrobić to wiosną.

Pielęgnacja

Chrzan najlepiej rośnie na glebie piaszczystej i glinisto-piaszczystej, żyznej. Jeśli zdarzy się, że wypuści pęd kwiatostanowy, trzeba go obciąć. Dzięki temu korzeń będzie nie tylko bardziej dorodny, ale i smaczniejszy. Nawożenie - wystarczy kompost.

Zastosowanie w kuchni

To popularna przyprawa (korzenie i liście) do kiszenia ogórków. Świetne są także przetwory z tartego korzenia chrzanu do wędlin, mięsa, jaj.

Podobnie jak czosnek, chrzan ma bakteriobójcze właściwości. Dlatego w medycynie ludowej był stosowany na różne dolegliwości (m.in. wątroby, układu oddechowego, trudno gojące się rany). Trochę startego chrzanu do wędliny czy jajka na twardo pomaga leczyć infekcje.

Chrzan zawiera: glikozyd singrynę, olejek gorczyczny (to właśnie on nadaje mu piekący smak), witaminę C, węglowodany, tłuszcze, związki azotowe, sole mineralne, m.in. potas, wapń, fosfor (dane wynotowałam ze słownika "Poznajemy zioła" Krystyny Mikołajczyk oraz Adama Wierzbickiego).

Zastosowanie w ogrodzie

Bakteriobójcze właściwości chrzanu wykorzystywano kiedyś do przechowywania owoców: winogron, porzeczek, agrestu. Według książki Alewitiny Wasiny "Wykorzystanie roślin do zwalczania szkodników w sadach i ogrodach", np. na 40 kg winogron potrzeba 3,2 kg nastruganego chrzanu. Dzięki niemu owoce przechowują się dłużej nawet o 5-6 miesięcy.

Chrzan niszczy też komary oraz kleszcze.

Więcej o kleszczach w ogrodzie CZYTAJ TUTAJ

Odczyn pH dla krzewów i drzew owocowych

Każdy kto ma ogród musi przynajmniej mniej więcej orientować się, jakiego pH gleby wymagają krzewy i drzewa owocowe.  Jeśli odczyn jest odpowiedni, rośliny plonują lepiej i rzadziej chorują.

Niekoniecznie trzeba wiedzieć, co to takiego pH. To po prostu zjawisko chemiczne związane z dysocjacją wody. Wystarczy zapamiętać, że jeśli pH gleby w ogrodzie czy sadzie za bardzo różni się od optymalnego dla danego gatunku, roślina będzie mizerna, chorowita i z czasem nawet uschnie, bo zostanie... zagłodzona. Nie jest bowiem w stanie przyswajać ważnych dla jej życia pierwiastków. Do pomiary pH gleby może przydać się pehametr glebowy elektroniczny

Więcej na ten temat: CZYTAJ TUTAJ


Poniżej podaję optymalne pH dla krzewów i drzew owocowych, a także najważniejsze inne wymagania co gleby. Bo dobierając odpowiednie gatunki do rodzaju gleby w ogrodzie, można w prosty sposób ograniczyć podlewanie i zawsze mieć duże plony. Trzeba się jednak pogodzić, że nie w każdym ogrodzie będzie dobrze rosła wymarzona np. czereśnia czy żurawina.
Rośliny są opisane alfabetycznie!

Agrest - pH kwaśne 5,5-6,2

Inne wymagania co do gleby: mało wymagający. Urośnie nawet na przysłowiowym piachu. Owocuje jednak lepiej, jeśli zasila się go np. kompostem.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Aronia - pH lekko kwaśne lub obojętne 6-7

Inne wymagania co do gleby: minimalne. Bardzo dobrze rośnie na glebie piaszczystej. Nie lubi nadmiaru wilgoci.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Borówka wysoka (amerykańska) - pH bardzo kwaśne 3,5-5

Inne wymagania co do gleby: najlepsza jest gleba próchnicza, leśna lub wrzosowa, dobrze magazynująca wodę. Nie znosi wapnowania, gleby ciężkiej, suchej i podmokłej. Korzystnie reaguje na ściółkowanie, zwłaszcza korą, szyszkami, igliwiem. W moim ogrodzie doskonale rośnie pod dużą sosną (ok. 3 m od pnia).

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Brzoskwinia - pH obojętne 6,7-7,2

Inne wymagania co do gleby: wybredna, gleba musi być żyzna i ciepła, wilgotna, ale nie podmokła.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Czereśnia - pH obojętne 6,7-7,2

Inne wymagania co do gleby: ma podobne wymagania co do żyzności (musi być urodzajna) jak grusza, ale jej pH musi być trochę wyższe. Nie znosi bowiem (tak jak grusza)  kwaśnego odczynu gleby. Poza tym czereśnia źle rośnie zarówno jak ma za sucho, jak i za wilgotno.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Grusza - pH lekko kwaśne 6,2-6,7

Inne wymagania co do gleby: lubi, gdy jest żyzna i bardzo żyzna. Ma większe wymagania niż np. jabłoń. Drzewa karłowe żyją krócej w porównaniu do wysokich.

Niektóre stare odmiany dobrze rosną także na piasku. To np. Bonkreta Williamsa, Bera Liońska, Marszałkowska, Salisbury.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Jabłoń - pH lekko kwaśne 6,2-6,7

Inne wymagania co do gleby: mało wymagająca co do jej urodzajności, ale najlepsza jest ani za lekka, ani za ciężka.

Zdarzają się wyjątki wśród odmian, np. Reneta Kanadyjska preferuje glebę o odczynie obojętnym lub nawet lekko zasadowym.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 

Malina - pH kwaśne 5,5-6,2

Inne wymagania co do gleby: powinna być żyzna, ani nadmiernie sucha, ani mokra. Na słabszych i za suchych glebach owoce są mniejsze.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Morela - pH obojętne 6,7-7,2

Inne wymagania co do gleby: najlepsza jest piaszczysta albo piaszczysto-gliniasta. Nie lubi mieć zbyt mokro. To drzewo, którego można nie podlewać.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Nieszpułka - pH od lekko kwaśnego 6,5 do lekko zasadowego 7,5

Inne wymagania co do gleby: mało wybredna. Bardzo dobrze rośnie nawet nad brzegiem morza, gdzie inne drzewa nie radzą sobie z zasoleniem.

Nie lubi tylko ziemi podmokłej i bardzo suchej. Potrafi przetrwać nawet w kwaśnej glebie (do około 5) oraz wapiennej (nawet do ponad 8 pH), ale w takich ekstremalnych warunkach nie rośnie dobrze.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Orzech włoski - pH obojętne 6,7-7,2

Inne wymagania co do gleby: powinna być żyzna, głęboko uprawiona. Nieprzypadkowo orzechy rosną najlepiej przy starych domach, gdzie przez lata wytworzyła się gruba warstwa urodzajnej gleby.
Choruje, gdy poziom wody w gruncie jest wysoki (więcej na ten temat CZYTAJ TUTAJ).

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Pigwowiec - pH od lekko kwaśnego do obojętnego 6-7

Inne wymagania co do gleby: jest mało wymagający; rośnie nawet w ziemi słabej i przeciętnej. W Polsce uprawia się różne gatunki pigwowców - japoński, okazały i pośredni. Wszystkie mają takie same wymagania.

-------------------------------------------------

Porzeczka - pH lekko kwaśne 6,2-6,7

Inne wymagania co do gleby: mało wymagająca, ale plonuje lepiej, jeżeli ma żyźniejszą ziemię, np. wzbogaconą kompostem.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Śliwa - pH obojętne 6,7-7,2

Inne wymagania co do gleby: co do żyzności nie jest wymagająca, ale ze wszystkich drzew owocowych potrzebuje najwięcej wilgoci. Można ją sadzić nawet w ogrodach utworzonych na dawnych torfowiskach.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Truskawka - pH kwaśne 5,5-6,2

Inne wymagania co do gleby: najlepiej plonuje, jeśli gleba jest żyzna, próchnicza, z dużą ilością kompostu. Warto ją ściółkować słomą.
Nasiona: KLIKNIJ TUTAJ

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 

Winorośl - pH obojętne 6,7-7,2

Inne wymagania co do gleby: odczyn obojętny najbardziej odpowiada odmianom winorośli europejskiej. Jest jednak wiele mieszańców międzygatunkowych, które dobrze rosną na glebie kwaśnej (pH 5,5-6).
Ogólnie winorośl lubi glebę żyzną, piaszczysto-gliniastą. Warto ją zasilać kompostem. Źle rośnie w miejscach podmokłych. 

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Wiśnia - pH obojętne 6,7-7,2

Inne wymagania co do gleby: moim zdaniem najmniej wymagające ze wszystkich drzew owocowych.
Źle rośnie tylko na bardzo suchych i bardzo podmokłych glebach. W moim ogrodzie jedna z wiśni dobrze toleruje nawet pH poniżej 5 (rośnie obok borówki amerykańskiej). Ma ładne liście, dość obficie kwitnie, ale nie owocuje - traktuję ją jako drzewko ozdobne. Te same wiśnie (Sokówki), rosnące na glebie o odczynie wyższym, plonują.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Żurawina wielkoowocowa (borówka wielkożurawinowa) - pH bardzo kwaśne 5 i mniej

Inne wymagania co do gleby: powinna być torfowa, przepuszczalna, wilgotna.

Źródło: wiedza własna oraz "Ogrodnictwo w tabelach" pod redakcją Nory Krusze