Wiśnie - dlaczego lepiej ciąć latem

Wiosna to nie jest dobry czas na cięcie wiśni. Powody są dwa. Przycięte w tym czasie wiśnie są łatwiej atakowane przez grzyby i bakterie. Poza tym wraz z gałązkami ucina się kwiaty. Wiśnie tniemy latem!

W amatorskiej uprawie wiosenne cięcie wiśni stosuje się wyjątkowo, na przykład gdy:

* konar się złamie

* gałąź przeszkadza

* wiśnia jest świeżo posadzona i trzeba uformować nieładną koronę.

Dlaczego trzeba unikać cięcia wiśni wiosną?

* Wiśnie zawiązują kwiaty (a potem owoce) tylko na najmłodszych gałązkach, czyli takich, które wyrosły sezon wcześniej.

Jeśli wiśnię się przytnie wiosną, utnie się także pąki kwiatowe. Takie drzewko zakwitnie słabo albo wcale - w zależności od tego, jak mocno było wiosną przycięte. Brak kwiatów to brak owoców.

* Podczas wiosennego cięcia wiśnie łatwiej zarażają się chorobami kory i drewna. Najbardziej popularna to rak bakteryjny. Objawia się on m.in. wyciekiem gumy z kory oraz zamieraniem gałęzi i kwiatów. Zarażone drzewo wcześniej czy później obumiera i stopniowo zasycha, choć może owocować jeszcze przez kilka lat.

Stopień ryzyka zarażenia wiśni wiosną groźną chorobą zależy od odmiany. Niektóre są bardziej odporne, inne mniej.

Dlaczego wiśnie lepiej ciąć latem?

* Drzewka są zdrowsze.

* Mają więcej kwiatów i wisienek.

Najlepszy termin cięcia wiśni

* To oczywiście lato.

* Zawsze po zbiorze owoców, czyli przełom lipca i sierpnia.

* Pogoda musi być sucha i słoneczna. Wilgoć i deszcz sprzyjają rozwojowi chorobotwórczych grzybów.

Jeśli lipiec jest wilgotny (a w Polsce to bardzo częste), lepiej poczekać do sierpnia, który zwykle jest bardziej suchy.

Więcej o cięciu wiśni: CZYTAJ TUTAJ

Systematycznie cięta wiśnia ma gęstą koronę, dużo kwiatów i wysokość, jaką chcemy.

Achimenes - jak uprawiać

Ma same zalety: piękne kwiaty, jest łatwy w uprawie, nie choruje, nie atakują go szkodniki. Na zimę zasypia, czyli zwalnia miejsce na parapecie np. dla pelargonii. A mimo to achimenes jest mało znany, choć w sklepach ogrodniczych można kupić jego kłącza.

Achimenesa uprawiam na parapecie od lat. Gdy kwitnie, zawsze wzbudza zachwyt gości. Mój achimenes ma kwiaty fioletowe, ale zdarzają się odmiany białe, różowe, czerwone.

Kwitnącego achimenesa na co dzień trzymam na parapecie, ale często go przenoszę na stół na czas rodzinnych obiadów (zamiast kwiatów ciętych w wazonie). To bowiem roślina, która doskonale znosi przekręcanie doniczki podczas kwitnienia.

Achimenes

Kwitnienie

Zaczyna się w kwietniu-maju, a kończy we wrześniu. Kwiaty są dość duże: mają długość około 3-4 cm. Każdy kwiat utrzymuje się na roślinie po kilka dni - przez całe lato są ich setki.

Po przekwitnięciu kwiaty achimenesa albo opadają na parapet, albo zasychają na pędach, trochę podobnie jak u liliowców (i dosłownie znikają w gąszczu liści).
Usuwanie przekwitłych kwiatów nie jest dla mnie kłopotliwe.

Kwiaty achimenesa nie zawiązują nasion.

Zapach

Achimenes nie pachnie - ani liście, ani kwiaty. Dlatego można go ustawiać w sypialniach - zapach nie przeszkadza w spaniu.

Ziemia

Idealna jest o odczynie kwaśnym - pH 5-6. Jednak achimenes jest tolerancyjny. Gdy pH będzie za wysokie, też urośnie. Jednak jego liście są wtedy jaśniejsze, mogą żółknąć.

Ja używam ziemi do paproci, iglaków lub różaneczników wymieszaną z uniwersalną.

Stanowisko

* Od końca lutego do końca września - parapet słoneczny (ale nie w prażącym słońcu) lub lekko zacieniony.  Można wystawiać na balkon.

* Od początku października do końca lutego - achimenes śpi (może stać nawet w ciemnym pomieszczeniu).

Rozmnażanie

* Z kłączy - są malutkie; w stanie spoczynku mają wielkość grubszego piasku, więc można ich... nie zauważyć.
Moja znajoma, widząc u mnie achimenesa na parapecie, powiedziała, że kupiła kiedyś torebkę z kłączami achimenesa. Wyrzuciła jednak zawartość i czuła się oszukana przez sklep ogrodniczy. Uważała bowiem, że sprzedano jej piach i trochę torfu. A ten "piach" to właśnie kłącza.
Gdy się je posadzi, każde takie ziarenko powiększa objętość kilkadziesiąt razy.

* Podział roślin - przez cały okres kwitnienia. Świeżo posadzone rośliny nie przerywają kwitnienia i dobrze się przyjmują.

Choroby i szkodniki

Nie ma. Achimenesa może ewentualnie zaatakować mączlik szklarniowy, jeśli tego szkodnika sprowadzi się do domu np. z fuksją. U mnie przez kilkanaście lat nie zdarzyło się to nigdy.

Warto wiedzieć

Achimenesa trzeba koniecznie uśpić na zimę. To bardzo proste:

1. KWIECIEŃ-SIERPIEŃ - achimenes kwitnie, wypuszcza mnóstwo liści. Wtedy go się nawozi i umiarkowanie podlewa. 

2. WRZESIEŃ - achimenes powoli zasypia. Coraz słabiej kwitnie, liście zaczynają smętnie zwisać, tracą połysk. To nie jest choroba!

Podlewamy go coraz mniej, tak by pod koniec września ziemia już była sucha. Przez te kilka tygodni achimenes traci na urodzie. Można go przestawić w mniej wyeksponowane miejsce (ja ustawiam go za zasłonką na oknie północnym).

3. KONIEC WRZEŚNIA - wszystkie pędy krótko ściąć, także te, które jeszcze są zielone.

4. PAŹDZIERNIK-LUTY - doniczkę z achimenesem ustawić gdzieś w kącie (może być ciemny) lecz w temperaturze pokojowej (lub do niej zbliżonej), np. w spiżarni, na szafie, w kotłowni, ale też na oknie od strony północnej. Achimenesowi nie przeszkadza w stanie spoczynku suche powietrze w mieszkaniu.

W tym czasie achimenesa się nie podlewa.

5. KONIEC LUTEGO - a jak się zapomni także początek marca. Doniczkę z achimenesem przestawić na parapet i zacząć podlewanie (stopniowo coraz więcej).

Na wierzch zawsze sypię świeżej ziemi (najlepsza jest kwaśna).

W tym okresie można podzielić bryłę z kłączami i rozsadzić do kilku doniczek. Nie jest to jednak proste, bo kłącza są malutkie. Moim zdaniem lepiej poczekać, aż się obudzą i wypuszczą pędy. Wtedy zdecydowanie łatwiej to zrobić.

6. MARZEC - achimenes się budzi. Pierwsze pączki pojawiają się po około 2 tygodniach. Potem roślina rośnie błyskawicznie (patrz punkt 1).

Zioła: kiedy i jak głęboko siać

Siew nasion ziół bywa zawodny. Najczęstsze powody: przeterminowane nasiona oraz zbyt głęboki siew. Czasami, jak w przypadku mięty, trzeba czekać wiele tygodni, aż ukażą się pierwsze siewki.

Większość ziół łatwiej oraz szybciej rozmnaża się z sadzonek. Nie zawsze jest jednak możliwe ich zdobycie. I to właśnie jest przewaga nasion - można kupić wiele ciekawych odmian, dostać, zebrać z krzaczka...

Zdolność kiełkowania
Wszystkie nasiona ziół mają określony czas zdolności kiełkowania. Zwykle to kilka lat (szczegóły poniżej).
Jednak nawet świeżo kupione czy niedawno zebrane nasiona mogą wzejść słabo lub wcale. Przyczyna jest bardzo prosta - zbyt duża wilgotność podczas przechowywania. Z tego powodu nigdy nie powinno się trzymać nasion np. w piwnicach. Lepiej też unikać kupowania nasion w sklepach, w których czuć wilgoć. Szczególnie wrażliwe na wilgoć podczas przechowywania są nasiona lubczyku.

Jak głęboko siać
Niektóre zioła, by wzejść, potrzebują koniecznie światła. Dlatego po wysianiu nie wolno ich zasypywać, bo nie wzejdą. To m.in. arcydzięgiel lekarski, majeranek ogrodowy czy rumianek  pospolity.

Oto ABC wysiewu popularnych ziół:

 

Arcydzięgiel litwor 

Inne popularne nazwy: arcydzięgiel lekarski, angelika, archangielski korzeń, angielski korzeń, dzięgiel lekarski, dzięgiel litwor, dzięgiel wielki, litwor

Zdolność kiełkowania: 1 rok
Termin siewu: IV lub VII-VIII na rozsadniku
Głębokość siewu: bez przykrycia (nasiona lekko przyklepać dłonią do ziemi albo oprószyć ziemią)

Surowiec zielarski: młode pędy, ogonki liściowe, korzenie i nasiona
Wykorzystanie w kuchni: przyprawa, jarzyna, likiery, do kandyzowania
Zastosowanie lecznicze: zaburzenia trawienia, nerwobóle, bóle reumatyczne

Cechy: roślina wieloletnia
Wysokość: do 150 cm

Arcydzięgiel litwor duże zioło. Na jedną roślinę trzeba przeznaczyć około metr kwadratowy powierzchni.

Więcej jak i kiedy siać arcydzięgiel litwor CZYTAJ TUTAJ
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Babka lancetowata

Inne popularne nazwy: babka wąskolistna, babka koniczynowa, języczki polne, żywiec

Zdolność kiełkowania: 5 lat
Termin siewu: III-IV do gruntu
Głębokość siewu: 0,5-1 cm

Surowiec zielarski: liście
Wykorzystanie w kuchni: nie ma
Zastosowanie lecznicze: kaszel, okłady na ukąszenia, np. pszczół i os

Cechy: roślina wieloletnia
Wysokość: 5-50 cm

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Bazylia właściwa 

Inne popularne nazwy: bazylia ogrodowa, bazylia zwyczajna, bazylia anyżowa, bazylek ogrodowy, bazylika

Zdolność kiełkowania: 5 lat
Termin siewu: III-IV na rozsadniku (w doniczkach na parapecie można siać nawet do sierpnia)
Głębokość siewu: 0,5-1 cm

Surowiec zielarski: liście i łodygi
Wykorzystanie w kuchni: przyprawa do sera, jaj, pomidorów, makaronu
Zastosowanie lecznicze: reguluje trawienie, poprawia apetyt, okłady na ukąszenia owadów

Cechy: bylina, ale uprawiana jako roślina jednoroczna
Wysokość: do 50 cm
Nasiona: KLIKNIJ TUTAJ

Więcej jak i kiedy siać bazylię CZYTAJ TUTAJ

Bazylia właściwa to ziołowy pewniak do uprawy w doniczkach. Warto siać odmiany zarówno o zielonych, jak i czerwonych liściach.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Czarnuszka siewna 

Inne popularne nazwy: czarnuszka ogrodowa, czarnucha, panna w zieleni, kąkolnica, kmin czarny

Zdolność kiełkowania: 3 lata
Termin siewu: III-IV do gruntu (łatwo wysiewa się sama, siewki wolno rosną)
Głębokość siewu: 1-1,5 cm

Surowiec zielarski: nasiona
Wykorzystanie w kuchni: przyprawa do chleba i kiszonych ogórków oraz olej
Zastosowanie lecznicze: reguluje trawienie

Cechy: roślina jednoroczna
Wysokość: do 50 cm

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Cząber ogrodowy 

Inne popularne nazwy: cząberek, satureja

Zdolność kiełkowania: 2 lata
Termin siewu: IV do gruntu 
Głębokość siewu: 0,5 cm

Surowiec zielarski: liście i młode łodygi
Wykorzystanie w kuchni: przyprawa do mięsa, wędlin, sera, potraw roślin strączkowych
Zastosowanie lecznicze: zaburzenia trawienia, stany zapalne skóry

Cechy: roślina jednoroczna
Wysokość: do 40 cm

Cząber ma drobne kwiaty, które także można zjadać.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Cząber górski 

Inne popularne nazwy: cząber zmowy, czubrica, czubryca

Zdolność kiełkowania: 2 lata
Termin siewu: IV do gruntu  (ewentualnie w marcu z rozsady do skrzynek na parapecie)
Głębokość siewu: 0,5 cm

Surowiec zielarski: liście, kwiaty i młode łodygi
Wykorzystanie w kuchni: przyprawa do mięsa, wędlin, sera, potraw roślin strączkowych
Zastosowanie lecznicze: zaburzenia trawienia, stany zapalne skóry

Cechy: krzewinka ziemozielona (wieloletnia)
Wysokość: 30 cm

Cząber górski nazywany jest także zimowym. Ma bardziej intensywny smak i zapach niż cząber ogrodowy.

----------------------------------------------------

Drapacz lekarski

Inne popularne nazwy: benedykta, kardybenedykta, bernardynek, oset błogi, oset lekarski,chaber lekarski, chaber kleisty, czubek turecki, czubek benedyktyński, karda benedykta

Zdolność kiełkowania: 3 lata
Termin siewu: IV do gruntu 
Głębokość siewu: 0,5 cm
 
Surowiec zielarski: liście i młode łodygi
Wykorzystanie w kuchni: gorzkie likiery
Zastosowanie lecznicze: reguluje trawienie, stany zapalne skóry, odmrożenia, przeziębienie

Cechy: roślina jednoroczna
Wysokość: do 50 cm

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Dziurawiec zwyczajny

Inne popularne nazwy: dziurawiec pospolity, świętojańskie ziele, krzyżowe ziele, arlika, dzwoniec, dzwonki Panny Marii, ziele świętego Jana, krewka Matki Boskiej, przestrzelon

Zdolność kiełkowania: 3 lata
Termin siewu: X do gruntu 
Głębokość siewu: 0,5-1 cm

Surowiec zielarski: młode liście i pędy, kwiaty
Wykorzystanie w kuchni: sałatki, wódki, olej dziurawcowy, przyprawa do zupy rybnej
Zastosowanie lecznicze: schorzenia wątroby, choroby kobiece, trudno gojące rany, oparzenia (podczas kuracji nie wolno się opalać)

Cechy: roślina wieloletnia
Wysokość: do 70 cm

Więcej o tym jak i kiedy siać dziurawiec zwyczajny CZYTAJ TUTAJ.

Dziurawiec zwyczajny bardzo łatwo wysiewa się sam. Ładnie wygląda w wazonach - listki można skubać np. do sałatek.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Fiołek trójbarwny 

Inne popularne nazwy: bratek, macoszka, kwiat Świętej Trójcy

Zdolność kiełkowania: 2 lata
Termin siewu: VII-VIII do gruntu 
Głębokość siewu: 0,5-1 cm

Surowiec zielarski: młode liście i pędy, kwiaty
Wykorzystanie w kuchni: kwiaty do sałatek i dekoracji dań
Zastosowanie lecznicze: schorzenia skóry (np. trądzik), kaszel, reumatyzm

Cechy: roślina dwuletnia
Wysokość: do 30 cm

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Grindelia szorstka

Inne popularne nazwy: grindelia kalifornijska, doględa

Zdolność kiełkowania: 3 lata
Termin siewu: IV do gruntu 
Głębokość siewu: 1 cm

Surowiec zielarski: młode pędy i liście
Wykorzystanie w kuchni: nie ma
Zastosowanie lecznicze: schorzenia układu oddechowego (np. astma), zapalenie gardła

Cechy: roślina wieloletnia
Wysokość: do 80 cm

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Hyzop lekarski 

Inne popularne nazwy: izop, Józefek

Zdolność kiełkowania: 4 lata
Termin siewu: IV do gruntu 
Głębokość siewu: 1 cm

Surowiec zielarski: liście, kwiaty i młode łodygi
Wykorzystanie w kuchni: przyprawa do pasztetów, sałatek, majonezu, cielęciny i innych mięs oraz do likierów i wódek
Zastosowanie lecznicze: zaburzenia trawienia (np. wzdęcia, brak apetytu), zapalenie gardła i oskrzeli, kaszel

Cechy: roślina wieloletnia
Wysokość: do 50 cm

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Kminek zwyczajny 

Inne popularne nazwy: kmin, karolek, karba

Zdolność kiełkowania: 3 lata
Termin siewu: III-V do gruntu 
Głębokość siewu: 1-1,5 cm

Surowiec zielarski: nasiona i młode liście
Wykorzystanie w kuchni: przyprawa do mięsa, sera, pieczywa wytrawnego, knedliczków, ziemniaków, likierów i wódek
Zastosowanie lecznicze: zaburzenia trawienia

Cechy: roślina dwuletnia
Wysokość: do 100 cm
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Kocanki włoskie

Inne popularne nazwy: Curry, Curry Plant, Drzewko curry, Helichrysum italicum, Kocanka włoska, Kocanki włoskie, Kocanki włoskie curry, Magi, Maggi, Roślina maggi, Ziele maggi

Zdolność kiełkowania: 2-3 lata
Termin siewu: kwiecień (IV)
Głębokość siewu: bez przykrycia

Surowiec zielarski: kwiaty, liście, młode pędy
Wykorzystanie w domu: przyprawa do mięsa, ryb, warzyw, ziemniaków
Zastosowanie lecznicze: obniża cholesterol, migreny, łuszczyca, bielactwo, trądzik, blizny, ból mięśni, siniaki, depresja

Cechy: krzewinka wiecznie zielona
Wysokość: 70 cm

Kocanki włoskie to także roślina ozdobna do uprawy w gruncie i donicach. Nadają się na suszone bukiety.

Więcej o siewie kocanki włoskiej CZYTAJ TUTAJ

Kocanki włoskie mocno pachną. Zapach przypomina curry i maggi.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Kocimiętka

Inne popularne nazwy: biała lebiodka, kocia mięta, kocia miętka, kotcza mięta, nepeta, polej polny

Zdolność kiełkowania: 5 lat
Termin siewu: wiosna (od końca lutego do końca maja) oraz jesień (sierpień-wrzesień)
Głębokość siewu: 0,5 cm

Surowiec zielarski: liście, kwiaty
Zastosowanie lecznicze: aromaterapia (poprawia nastrój), pomaga zwalczać przeziębienie

Cechy: bylina
Wysokość: 20-30 cm

Więcej o siewie kocimiętki CZYTAJ TUTAJ

W ogrodzie kocimiętka odstrasza szkodniki i komary.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Kolendra siewna 

Inne popularne nazwy: polski pieprz, kolender

Zdolność kiełkowania: 3 lata
Termin siewu: III-V do gruntu 
Głębokość siewu: 1-1,5 cm

Surowiec zielarski: nasiona
Wykorzystanie w kuchni: przyprawa do mięsa, marynat, pierników, pasztetów, wędlin, kiszenia ogórków, likierów i wódek
Zastosowanie lecznicze: środek przeciwskurczowy

Cechy: roślina jednoroczna
Wysokość: do 100 cm
Nasiona: KLIKNIJ TUTAJ

Nasiona kolendry wschodzą długo - około 3 tygodnie.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Koper włoski 

Inne popularne nazwy: fenkuł, fenkuł włoski, koper lekarski, fenkel

Zdolność kiełkowania: 2 lata
Termin siewu: I-VII do skrzynek lub gruntu (w zależności od terminu)
Głębokość siewu: 1-1,5 cm

Surowiec zielarski: nasiona i łodygi
Wykorzystanie w kuchni: przyprawa do mięsa, marynat, zup, mięsa, ciastek, ryb, herbaty, konserwowych ogórków, likierów, wina, jarzyna do sałatek
Zastosowanie lecznicze: schorzenia układu trawienia (m.in. kolki u niemowląt) i oddychania

Cechy: roślina jednoroczna lub wieloletnia (w zależności od klimatu)
Wysokość: do 150 cm
Nasiona: KLIKNIJ TUTAJ

Więcej o siewie kopru włoskiego CZYTAJ TUTAJ

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Kozieradka pospolita

Inne popularne nazwy: kozieradka lekarska, boża trawka, fenegryka, greckie siano, grecki jaskier, koziorożnik, synagogika, nardus

Zdolność kiełkowania: 2 lata
Termin siewu: IV do gruntu
Głębokość siewu: 1-1,5 cm

Surowiec zielarski: nasiona
Wykorzystanie w kuchni: nie ma
Zastosowanie lecznicze: środek wzmacniający i poprawiający przemianę materii oraz stany zapalne skóry, opuchnięcia

Cechy: roślina jednoroczna
Wysokość: do 60 cm

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Kozłek lekarski 

Inne popularne nazwy: kocia trawa, waleriana, odolan, baldrian, biełrzan, stoniebo

Zdolność kiełkowania: 1 rok
Termin siewu: VIII do gruntu lub na rozsadnik
Głębokość siewu: 1-2 cm

Surowiec zielarski: korzeń
Wykorzystanie w kuchni: nie ma
Zastosowanie lecznicze: migrena, bezsenność, skurcze żołądka, stany lękowe, zdenerwowanie

Cechy: roślina dwuletnia lub wieloletnia (w zależności od sposobu uprawy)
Wysokość: do 150 cm

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Lawenda 

Inne popularne nazwy: lawenda lekarska, lawenda wonna, lawenda apteczna, lawenda zwykła, lawenda wąskolistna, bławatka, lawendka, czyszczecz

Zdolność kiełkowania: 3 lata
Termin siewu: X-XI na rozsadnik
Głębokość siewu: 1-1,5 cm

Surowiec zielarski: kwiaty i młode pędy
Wykorzystanie w domu: aromatyczne kąpiele o działaniu uspokajającym, piękny zapach w szafach, ochrona przed molami
Zastosowanie lecznicze: przyśpiesza trawienie, pobudza apetyt

Cechy: roślina wieloletnia
Wysokość: do 60 cm

Więcej o siewie lawendy na Niepodlewam.pl CZYTAJ TUTAJ

Lawenda zwabia do ogrodu pszczoły domowe i dzikie. W krajach śródziemnomorskich można zobaczyć czasem nawet kolibry, które też lubią jej nektar.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Lubczyk ogrodowy 

Inne popularne nazwy: lubczyk lekarski, lubczyk apteczny, maggi, lubiśnik lekarski, łakotne ziele, mieczeń, lubustek, lubszczyk

Zdolność kiełkowania: 2 lata (nasiona są bardzo wrażliwe na wilgoć)
Termin siewu: VIII na rozsadnik
Głębokość siewu: 1-1,5 cm

Surowiec zielarski: liście, korzenie i młode pędy
Wykorzystanie w domu: przyprawa do zup, sałatek, mięsa, wędlin, ryb, flaków
Zastosowanie lecznicze: schorzenia wątroby, nerek; pobudza apetyt

Cechy: roślina wieloletnia
Wysokość: do 200 cm
Nasiona: KLIKNIJ TUTAJ

Więcej o siewie lubczyku CZYTAJ TUTAJ

Lubczyk wydaje dużo nasion, które można dawać w prezencie. Wystarczy mieć 1-2 rośliny w ogrodzie, by zapewnić sobie mnóstwo tej przyprawy do potraw.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Majeranek ogrodowy

Inne popularne nazwy: kiełbaśnik, majoran, kołdunowe ziele

Zdolność kiełkowania: 3 lata
Termin siewu: IV na rozsadnik lub V do gruntu
Głębokość siewu: bez przykrycia

Surowiec zielarski: liście, kwiaty i młode pędy
Wykorzystanie w domu: przyprawa do zup, sałatek, mięsa, wędlin, ryb, dań z roślin strączkowych
Zastosowanie lecznicze: katar, kaszel, zaburzenia trawienia

Cechy: roślina wieloletnia
Wysokość: do 20 cm

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Marzana barwierska 

Inne popularne nazwy: marzanna barwierska, marzanna farbierska, barwica, krap, czerwone korzenie

Zdolność kiełkowania: 3 lata
Termin siewu: III-IV do gruntu
Głębokość siewu: 1-1,5 cm

Surowiec zielarski: kłącza
Wykorzystanie w kuchni: nie ma
Zastosowanie lecznicze: kamica nerkowa (osoby z niewydolnością wątroby muszą skonsultować kurację z lekarzem)

Cechy: roślina wieloletnia
Wysokość: do 150 cm

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Melisa lekarska 

Inne popularne nazwy: pszczelnik, matecznik, matczyna pociecha, matczyne ziele, starzyszek, rojownik lekarski, sercowa pociecha

Zdolność kiełkowania: 3 lata
Termin siewu: III-IV do skrzynek na parapecie oraz w pierwszej połowie maja do gruntu
Głębokość siewu: 0,5-1 cm

Surowiec zielarski: liście, młode pędy i kwiaty
Wykorzystanie w kuchni: dodatek do sałatek
Zastosowanie lecznicze: problemy z trawieniem (np. zgaga), nerwowość (uspokaja), stany zapalne jamy ustnej, poprawa nastroju

Cechy: roślina wieloletnia
Wysokość: do 60 cm

Więcej o siewie melisy CZYTAJ TUTAJ

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Mięta pieprzowa

Inne popularne nazwy: miętkiewa, miętkiew

Zdolność kiełkowania: 2 lata (nasiona bardzo długo wschodzą, dlatego lepiej rozmnażać miętę z kłączy)
Termin siewu: III-IV na rozsadnik
Głębokość siewu: 0,5 cm

Surowiec zielarski: liście, młode pędy i kwiaty
Wykorzystanie w kuchni: dodatek i przyprawa do sałatek, napojów, sosów, nalewek, likierów, wódek
Zastosowanie lecznicze: problemy z trawieniem, nerkami i wątrobą, ból żołądka, nerwowość (uspokaja), stany zapalne jamy ustnej

Cechy: roślina wieloletnia
Wysokość: do 60 cm
Nasiona: KLIKNIJ TUTAJ

Więcej o tym jak i kiedy siać miętę CZYTAJ TUTAJ

Mięta rośnie najlepiej w słońcu albo półcieniu. Gdy ma dobre warunki, potrafi zachwaścić ogród. Jej kłącza są trudniejsze do wyplenienia niż perzu.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Nagietek lekarski 

Inne popularne nazwy: stulik, paznokietek, miesięcznica

Zdolność kiełkowania: 6 lat
Termin siewu: III-X do gruntu (bardzo łatwo się rozsiewa)
Głębokość siewu: 0,5-3 cm

Surowiec zielarski: młode liście, płatki kwiatów
Wykorzystanie w kuchni: jako dodatek i przyprawa do sałatek, ryżu, napojów, masła, sosów, nalewek, likierów, wódek
Zastosowanie lecznicze: stany zapalne jamy ustnej i skóry, trudno gojące się rany, odmrożenia, choroby kobiece

Cechy: roślina jednoroczna
Wysokość: do 50 cm
Nasiona: KLIKNIJ TUTAJ

Więcej o siewie nagietków CZYTAJ TUTAJ

Nagietek lekarski może rosnąć na każdej glebie. Lubi słoneczne i półcieniste stanowiska. Wytrzymuje kilkustopniowe przymrozki.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ogórecznik lekarski

Inne popularne nazwy: ogórkowe ziele

Zdolność kiełkowania: 3 lata
Termin siewu: III-X do gruntu (bardzo łatwo się rozsiewa)
Głębokość siewu: 0,5-2 cm

Surowiec zielarski: bardzo młode liście, płatki kwiatów
Wykorzystanie w kuchni: jako dodatek i przyprawa do sałatek, ryb, mięsa (delikatniejsze w potrawach są kwiaty)
Zastosowanie lecznicze: stany zapalne skóry i przewodu pokarmowego, zapobieganie miażdżycy

Cechy: roślina jednoroczna
Wysokość: do 60 cm

Więcej o siewie ogórecznika CZYTAJ TUTAJ

Ogórecznik lekarski jest niewybredny co do gleby. W kwitnieniu nie przeszkadzają mu kilkustopniowe przymrozki. Potrafi czasem przetrwać polską zimę, czyli mrozy do około minus 25 stopni Celsjusza.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Oman wielki 

Inne popularne nazwy: oman pospolity, oman prawy, łoman, wielkie ziele

Zdolność kiełkowania: 2 lata
Termin siewu: IV lub VII na rozsadniku
Głębokość siewu: bez przykrycia

Surowiec zielarski: korzeń
Wykorzystanie w kuchni: ostra przyprawa do sałatek, ryb, mięsa
Zastosowanie lecznicze: stany zapalne oskrzeli i gardła, problemy z trawieniem

Cechy: roślina wieloletnia
Wysokość: do 150 cm
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Oregano

Inne popularne nazwy: lebiodka pospolita

Zdolność kiełkowania: 4 lata
Termin siewu: IV-V do gruntu
Głębokość siewu: 0,5 cm

Surowiec zielarski: liście, kwiat, pędy
Wykorzystanie w kuchni: jako dodatek i przyprawa do pizzy, zapiekanek, sałatek, sera, jaj
Zastosowanie lecznicze: pobudza apetyt

Cechy: roślina wieloletnia
Wysokość: 40-50 cm

Więcej o siewie oregano CZYTAJ TUTAJ

Nasiona oregano są kilka razy drobniejsze od maku.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Rozmaryn lekarski

Inne popularne nazwy: rozmaryn apteczny

Zdolność kiełkowania: 2 lata
Termin siewu: III-IV na rozsadniku
Głębokość siewu: 1 cm

Surowiec zielarski: liście, kwiaty i młode pędy
Wykorzystanie w kuchni: przyprawa do sałatek, ryb, mięs, sosów
Zastosowanie lecznicze: problemy z trawieniem

Cechy: roślina jednoroczna lub wieloletnia (w zależności od sposobu uprawy, gdyż może wymarzać)
Wysokość: do 100 cm

Więcej o siewie rozmarynu lekarskiego CZYTAJ TUTAJ

Rozmaryn można sadzić w gruncie lub donicach.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Rumianek pospolity 

Inne popularne nazwy: rumianek lekarski, rumianek prawdziwy, rumianek pachnący, marunka, kamelki

Zdolność kiełkowania: 3 lata
Termin siewu: III-IV lub IX do gruntu
Głębokość siewu: bez przykrycia

Surowiec zielarski: kwiaty
Wykorzystanie w domu: herbatka ziołowa, płukanka do włosów, dodatek do kąpieli, maseczki
Zastosowanie lecznicze: stany zapalne skóry i gardła, problemy z trawieniem, choroby kobiece

Cechy: roślina jednoroczna
Wysokość: do 50 cm

Więcej o siewie rumianku CZYTAJ TUTAJ

Rumianek pięknie wygląda w ogrodach naturalnych i na trawnikach typu łąka.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ruta zwyczajna

Inna popularna nazwa: rutka

Zdolność kiełkowania: 1 rok
Termin siewu: IV do skrzynki lub na rozsadniku
Głębokość siewu: 1-1,5 cm

Surowiec zielarski: liście, całe rośliny
Wykorzystanie w kuchni: przyprawa, afrodyzjak, aromatyzowanie trunków
Zastosowanie lecznicze: m.in. zaburzenia trawienia

Cechy: roślina wieloletnia
Wysokość: 50-60 cm

Ruta zwyczajna ma żółte kwiaty.

Więcej jak i kiedy siać rutę CZYTAJ TUTAJ

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Rutwica lekarska 

Inne popularne nazwy: rutewka, kozia rutka

Zdolność kiełkowania: 5 lat
Termin siewu: IV do gruntu
Głębokość siewu: 1-1,5 cm

Surowiec zielarski: kwiaty, młode liście i pędy
Wykorzystanie w kuchni: sałatki
Zastosowanie lecznicze: obniża poziom cukru we krwi

Cechy: roślina wieloletnia
Wysokość: do 90 cm

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Słonecznik zwyczajny

Zdolność kiełkowania: 4 lata
Termin siewu: 20 IV - 20 V do gruntu
Głębokość siewu: 1,5-2 cm

Surowiec zielarski: zewnętrzne płatki kwiatów
Wykorzystanie w kuchni: sałatki
Zastosowanie lecznicze: stany zapalne skóry i stłuczenia, gorączka, przeziębienie, choroby płuc

Cechy: roślina jednoroczna
Wysokość: do 300 cm

Słonecznik lubi żyzną glebę oraz dużo słońca.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Stewia rebaudiana

Inne popularne nazwy: słodkie liście, słodka pokusa

Zdolność kiełkowania: 4 lata
Termin siewu: III-IV na rozsadniku, VI do gruntu
Głębokość siewu: 0,5 cm

Surowiec zielarski: liście
Wykorzystanie w kuchni: do słodzenia napojów i potraw (1-2 łyżki jej liści jest tak słodka jak szklanka cukru)
Zastosowanie lecznicze: w diecie chorych na cukrzycę, zapalenie dziąseł, próchnica zębów (żuje się liście)

Cechy: roślina jednoroczna lub wieloletnia (w zależności od sposobu uprawy)
Wysokość: do 80 cm
Nasiona: KLIKNIJ TUTAJ

Więcej o siewie stewii CZYTAJ TUTAJ

Nasiona stewii mają ok. 2 mm długości. Wyglądają jak przecinki. Aby wzejść, muszą mieć ciepło (około 22 stopnie Celsjusza). Stewia, zwłaszcza młoda, jest wrażliwa na chłód (poniżej 10 stopni Celsjusza). Dlatego nie należy jej sadzić w ogrodzie wcześniej niż w czerwcu. Najlepiej uprawiać ją w donicach, bo można je przenieść do domu w razie niepogody.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Szałwia lekarska 

Zdolność kiełkowania: 3 lata
Termin siewu: III na rozsadniku, IV-V do gruntu
Głębokość siewu: 1-1,5 cm

Surowiec zielarski: liście
Wykorzystanie w kuchni: przyprawa do mięsa, zup, sera, sosów, jaj oraz kwiaty do sałatek i dekoracji potraw
Zastosowanie lecznicze: stany zapalne skóry i stłuczenia, gorączka, przeziębienie, choroby płuc

Cechy: roślina wieloletnia
Wysokość: do 60 cm

Kwiaty szałwii są jadalne. Można ich używać do dekoracji potraw lub sałatek.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Tymianek właściwy 

Inne popularne nazwy: tymianek pospolity, macierzanka tymian

Zdolność kiełkowania: 3 lata
Termin siewu: IV na rozsadniku lub V do gruntu
Głębokość siewu: 1 cm

Surowiec zielarski: liście, młode pędy, kwiaty
Wykorzystanie w kuchni: przyprawa do mięsa, zup, sosów, jaj, dziczyzny, dań z roślin strączkowych, pizzy
Zastosowanie lecznicze: stany zapalne jamy ustnej i skóry, problemy z trawieniem, przeziębienie

Cechy: roślina wieloletnia
Wysokość: do 30 cm
Nasiona: KLIKNIJ TUTAJ



Źródło: wiedza własna, "Ogrodnictwo w tabelach" Nory Krusze oraz "Poznajemy zioła" Krystyny Mikołajczyk i Adama Wierzbickiego

Sadzonki z liścia - jak zrobić

Z liścia zerwanego z wielu roślin doniczkowych można łatwo i szybko wyhodować młody okaz. Będzie identyczny genetycznie jak roślina mateczna.

Bardzo lubię ten sposób rozmnażania roślin doniczkowych - jest prosty i skuteczny (prawie 100% liści się ukorzenia). Poza tym, gdy u kogoś na parapecie wypatrzę ciekawą sępolię czy begonię, proszę o podarowanie jednego liścia. Nikt nigdy nie odmawia, bo roślina mateczna nie traci nic na urodzie i kondycji.

Przez sadzonki liściowe można bardzo łatwo ukorzenić wszystkie gatunki i odmiany następujących roślin:

* begonia
* muchołówka
* peperomia
* sanseweria (wężownica)
* sępolia (popularnie nazywana fiołkiem afrykańskim)
* streptokarpus (skrętnik)

Jak ukorzenić liść - oto przewodnik krok po kroku na przykładzie begonii:

1. Termin - idealna jest wiosna, ewentualnie jesień. Najgorsza pora to grudzień, gdy dzień jest bardzo krótki.

2. Liść - najlepszy jest młody, ale w pełni rozwinięty. Można też próbować ukorzeniać stare liście, nie wyglądające najlepiej (w ten sposób ratuje się np. sępolie zniszczone nadmiernym podlewaniem).

Ogonek nie powinien być zbyt długi - najlepiej przyciąć go na około 2 cm.

Gdy z liścia ma być wyhodowanych kilka roślin, można go pociąć nożyczkami na kilka części (czyli tylko jedna część będzie miała ogonek). Jednak jest to trudniejsze niż ukorzenienie całego liścia.

Czerwonym kółkiem zaznaczyłam miejsce, w którym liść wypuści korzenie.

3. Doniczka - ja zawsze używam za dużej. Po to, by później w ogóle nie przesadzać rośliny wyhodowanej z liścia.

W ten sposób rozmnażam bowiem głównie sępolie (fiołki afrykańskie) oraz begonie, które są kruche i łamią się podczas przesadzania. Co rok rozmnażam je (odmładzam) z liści, a stare rośliny wyrzucam na kompost.

4. Sadzenie - robimy dołek, wkładamy liść i przysypujemy liść tak, aby blaszka przy ogonku stykała się z ziemią i była częściowo lekko nią przykryta. Posadzony liść trzeba umiarkowanie podlewać.

W wielu poradnikach ogrodniczych zaleca się przykrycie posadzonego liścia słoikiem. Ja tego nie robię, ponieważ tak przykryte rośliny są dość często atakowane przez grzyby.
Moim zdaniem, jeśli powietrze w mieszkaniu jest bardzo suche, lepiej przykrywać sadzonki włókniną. Nie trzeba jej zdejmować, by je podlać - można lać wodę na włókninę.

5. Ukorzenianie - przebiega szybko.O tym, że liść się dobrze ukorzenia świadczy to, że nie więdnie i nie traci koloru.

Młode listki, wyrastające ze starego liścia, pojawiają się już po miesiącu od posadzenia. Szybciej i łatwiej przyjmują się rośliny o gładkich liściach, dłużej i trudniej - karbowanych.

Begonia rozmnożona z liścia po 3 miesiącach od posadzenia.

Ta sama sadzonka liściowa pół roku później.

Stary liść (na fotografii zaznaczyłam go czerwoną strzałką) długo zachowuje żywotność. Nawet po roku od posadzenia może być wciąż bardzo ładny. I tylko on zdradza, jak rozmnożona była begonia.

Rozmnażanie cytryny - aby zakwitła

Są dwa sposoby na wyhodowanie owocującej cytryny na parapecie: z sadzonki albo przez szczepienie. Warunek - sadzonka lub oczko muszą pochodzić z rośliny, która już kwitła i owocowała.

Szczepienia cytryny nie polecam. To łatwy sposób, ale dla sadowników. Amatorsko najłatwiej rozmnożyć cytrynę z sadzonki.

Oczywiście można też bardzo łatwo wyhodować cytrynę z nasiona. Jednak, ze względu na okres młodociany - od 5 do 20 lat - trzeba bardzo długo czekać na owoce.

Cytrynę można latem trzymać na tarasie. Drzewko kwitnie i zawiązuje owoce, ale nie ma co liczyć, że zbierze się dojrzałe cytryny. Bo każde dłuższe przekręcenie doniczki, np. wniesienie cytryny do domu na zimę, skutkuje opadaniem kwiatów i owoców. Najlepiej jak cytryna stoi zawsze w tym samym miejscu.

Skąd wziąć sadzonkę?

Można przywieźć z wycieczki, np. Hiszpanii, Grecji czy Włoch. Sadzonki dość dobrze znoszą podróż w słoiku czy kubeczku z wodą.

Inny sposób - poprosić o sadzonkę kogoś, kto już ma owocującą cytrynę.

Ja moją pierwszą, kwitnącą cytrynę dostałam w prezencie wiele lat temu. Była kupiona w kwiaciarni.
 

W kubeczku z wodą sadzonki mogą stać kilka tygodni. Potrafią dość długo wytrzymać bez wody, np. w samolocie.

Kiedy rozmnażać

Idealny termin - wiosna lub wczesne lato. Można też próbować pod koniec lata i wczesną jesienią.

Ziemia

Najlepsza jest specjalna, przeznaczona do cytrusów. Dlaczego? Bo ma kwaśny odczyn.
Cytryny źle rosną, chorują, gorzej się ukorzeniają i mają blade liście, jeśli pH podłoża jest wyższe niż 6.

Ziemię do cytrusów nie jest jednak łatwo kupić. Nie w każdym sklepie ogrodniczym bywa w sprzedaży. Poza tym jest droga.
Można ją zastąpić ziemią do innych kwitnących roślin lubiących niskie pH, np. różaneczników.

Jak zrobić sadzonki

Robi się je bardzo podobnie jak np. pelargonii. Nie muszą być duże - wystarczy nawet około 3-4 cm długości i 2-3 liście. Najlepiej ukorzeniają się sadzonki z tzw. piętkami. Na zdjęciu poniżej piętki zaznaczyłam na czerwono.

Ukorzenianie

Trwa dosyć długo, nawet około 2 miesięcy. Sadzonki cytryny dość opornie wypuszczają korzonki.

Raczej nie ma co liczyć, że sadzonki ukorzenią się w wodzie. Owszem, zachowują bardzo długo żywotność, ale nie chcą w ten sposób wypuścić korzeni.

Najlepiej sadzić je bezpośrednio do ziemi - na głębokość około 2 cm.

Stanowisko

Kwiaty cytryny bardzo ładnie lecz intensywnie pachną. Dlatego cytryn nie należy ustawiać w sypialniach, bo nie dadzą spać. Lubią nasłonecznione parapety.

Trzeba znaleźć takie miejsce, by nigdy nie odwracać doniczki. Są to bowiem rośliny wrażliwe na kąt padania światła. Jeśli przekręci się na dłużej doniczkę, zrzucają kwiaty i owoce.

Na szczęście cytryny nie są aż tak wrażliwe na kąt padania światła, jak np. hoja. Dlatego można zdejmować doniczki na czas mycia okna. Trzeba tylko koniecznie zaznaczyć na doniczce i parapecie ustawienie rośliny (ja robię znaczek ołówkiem). I po umyciu okna identycznie ustawić doniczkę. To nie przeszkodzi w owocowaniu.

Kiedy zakwitnie

Bardzo szybko - sadzonki zaczynają kwitnąć nawet po około 2 tygodniach od posadzenia. Takie pierwsze kwiaty należy obrywać, bo nadmiernie obciążają młodą roślinkę.

Sadzonki, ledwo się ukorzenią, zaczynają kwitnąć.

Oberwane pączki i płatki kwiatów można wrzucić do herbaty. Nadają jej piękny aromat. Podobnie postępuję z niedojrzałymi cytrynami.

Owocująca sadzonka nie jest rzadkością. Lepiej owoc zerwać, by nie obciążać młodej roślinki. Niedojrzały owoc można wrzucić np. do herbaty.

Zaletą posiadania własnej, owocującej cytryny jest fakt, że jej owoce można zjadać w całości ze skórką. Bo nie ma na niej żadnej chemii.

Carski ogródek dworcowy - Tomaszów Mazowiecki (Polska)

Klimat jak za czasów carskich. Jest autentyczny dworzec kolejowy z lat 90. XIX wieku, kiedy rządził Mikołaj II. Szerokie tory i rozkład jazdy. Przed dworcem - rekonstrukcja ogródka z tamtych czasów.

Wstęp:

płatny (w cenie biletu jest zwiedzanie całego Skansenu Rzeki Pilicy, którego częścią jest carski dworzec-poczekalnia z 1896 roku oraz ogródek)

*4 zł - bilet ulgowy
*5 zł - bilet normalny
Dzieci do lat 4 wchodzą za darmo.

Godziny otwarcia:

W poniedziałki zawsze nieczynne

*od 1 kwietnia do 31 października

godz. 10-18 wtorki-niedziele

*od 1 listopada do 31 marca 

godz. 8-16 wtorki-piątki
godz. 10-16 soboty i niedziele

Adres:

Skansen Rzeki Pilica
ul. Modrzewskiego 9/11, Tomaszów Mazowiecki (województwo łódzkie)
Naprzeciwko głównego wejścia do Rezerwatu Niebieskie Źródła

Carski dworzec-poczekalnia z 1896 r. w Skansenie Rzeki Pilica. Został tu przeniesiony z miejscowości Czarnocin (wcześniejsza nazwa - Wolbórka). Przed nim - dworcowy ogródek jak z XIX wieku.

Dworzec-poczekalnia to autentyk z 1896 r. Został wykonany przez rosyjskich rzemieślników jako pawilon ekspozycyjny na Wszechrosyjską Wystawę Przemysłowo-Artystyczną w Nowogrodzie (koło Moskwy), która odbyła się w 1897 r. Po jej zakończeniu pawilon złożono i przywieziono w okolice Tomaszowa Mazowieckiego. Dlaczego tutaj? Tu carska rodzina przyjeżdżała do pobliskiej Spały na polowania i odpoczynek.

Aksamitka - jeden z najpopularniejszych kwiatów sadzonych w prowincjonalnych ogródkach dworcowych (także obecnie).

 Drewniany dworzec ponad 100 lat stał w miejscowości Wolbórka, która w 1925 r. zmieniła nazwę na Czarnocin. W XXI w. został przeniesiony do Skansenu Rzeki Pilica w Tomaszowie Mazowieckim. Tutaj nie tylko odzyskał świetność (ma charakterystyczną rosyjską architekturę). Zrekonstruowany został także prowincjonalny ogródek dworcowy z czasów carskich.

Ogródek jest prosty i mały - na skalę prowincjonalnej miejscowości. To kilka rabat z popularnymi kwiatami, zarówno bylinami, jak i jednorocznymi. Są aksamitki, róże, piwonie, rozchodniki, funkie. Po ogrodzeniu pnie się dzikie wino. Wokół dworca-poczekalni jest kamienny bruk.

Aksamitki i rozchodniki na tle rzeźbień wykonanych przez rosyjskich rzemieślników za czasów cara Mikołaja II (koniec XIX wieku).

Rozkład jazdy

Z boku dworca-poczekalni znajduje się malutki skwer z okrągłym klombem i ławką. Komu było duszno w poczekalni, czekał na pociąg na świeżym powietrzu, wśród kwiatów.

Dziś ławeczka jest przeznaczona dla turystów. Można usiąść, odpocząć. Klimat tego miejsca przypomina mi miasteczka ze "Znachora" i "Doktora Wilczura" Tadeusza Dołęgi-Mostowicza.

Skwer z klombem przed carskim dworcem-poczekalnią. Na ogrodzeniu (ma słupki ze zwieńczeniami w stylu rosyjskim) pnie się dzikie wino.

W czasach świetności dworzec-poczekalnia w Wolbórce/Czarnocinie był jednym z najważniejszych budynków w okolicy. Przychodzono tu również, by wysyłać listy.

Skrzynka pocztowa także jest wkomponowana w kwietnik.

Napis tłumaczony z języka rosyjskiego: "Skrzynka pocztowa na listy".

Kiedyś w tych okolicach posiadanie róży w ogródku było marzeniem każdej gospodyni. Przed urzędowymi budynkami, a do takich należał carski dworzec-poczekania, nie mogło ich zabraknąć.

Przed carskim dworcem-poczekalnią rosną róże herbaciane i czerwone.

Róża herbaciana

A propos

W Skansenie Rzeki Pilica do obejrzenia są także m.in. młyn, przedogródek wiejski, niemiecki pojazd pancerny wydobyty z Pilicy, bunkier, a nawet zabytkowy carski wychodek:)

Koniecznie też trzeba zajrzeć do Rezerwatu Niebieskie Źródła, który znajduje się naprzeciwko (wstęp wolny).

Nasiona kwiatów: ile lat żyją?

W porównaniu do warzyw, drzew owocowych czy ziół, nasiona kwiatów żyją krótko. Okres zdolności kiełkowania jest bardzo różny. Zależy od gatunku rośliny i warunków przechowywania.

Nie ma danych, które dokładnie określałyby, ile lat żyją nasiona kwiatów. Oparte są bowiem na obserwacjach. Zdarzają się niespodzianki. Czasami nasiona wysiane z zapomnianej, przeterminowanej torebki wschodzą pięknie, ale bywa też, że w ogóle.

Wiele zależy od warunków przechowywania

Nasiona kwiatów mogą stracić zdolność kiełkowania  nawet przed upływem terminu podanego na torebce. Przykładowo, jeśli są przechowywane w pomieszczeniach, gdzie zimą jest mróz, np. w nieogrzewanych altanach, ale też o podwyższonej wilgotności, np. piwnicach czy garażach.

Moim zdaniem najlepiej przechowywać nasiona w domu - ja trzymam je w spiżarni, gdzie temperatura wynosi ok. 16-18 stopni Celsjusza.

Jak bardzo ważne są warunki przechowywania, świadczy odkrycie z 2012 r. na Syberii. Prof. Swietłana Jaszina z Rosyjskiej Akademii Nauk znalazła tam nasiona lepnicy, ukryte 30.000 lat temu w suchej i chłodnej norze przez paleolityczną wiewiórkę. Nasiona wzeszły!

Lepnica to roślina, która ma mnóstwo gatunków rosnących dziko i uprawianych (sadzonych głównie na skalniakach).

Czy z przeterminowanych nasion wzejdą rośliny? 

Nie wiadomo. Warto jednak próbować, zwłaszcza jeśli to ciekawa odmiana. Można zrobić próbę kiełkowania. Zresztą nawet jeśli nasiona nie są przeterminowane, to i tak prawie nigdy nie kiełkuje ich 100%. Takie jest prawo natury. Z każdym rokiem przechowywania zdolność kiełkowania się jednak zmniejsza.

Nasiona kwiatów - lista zdolności kiełkowania w latach:

Aksamitka - 4 lata

Aksamitki mają mnóstwo odmian różniących się wysokością, wielkością i kolorem kwiatów, zapachem. Dlatego przed wysiewem nasion, dobrze sprawdzić zwłaszcza wysokość, by np. wykonana z niej obwódka nie była za wysoka. Od wysiewu do zakwitnięcia aksamitka potrzebuje ok. 3 miesięcy.

Bratek (Fiołek) - 2 lata

Bratki wysiewa się czerwiec-lipiec. W ogóle im nie przeszkadza sadzenie w pełni kwitnienia.

Celozja - 5 lat

Chaber bławatek - 3 lata

Cynia - 5 lat

Cyprysik letni (Kochia, Mietelnik) - 4 lata

Cyprysik letni (kochię, mietelnika) można wysiewać wprost do gruntu. To roślina jednoroczna. Ciekawie wygląda jako niski, cięty żywopłot (można się na niej nauczyć strzyżenia, by potem być mistrzem w cięciu krzewów).

Czarnuszka - 4 lata

Dalia - 3 lata

Dalie to piękne rośliny, które najłatwiej rozmnażać z bulwiastych korzeni. Problemem jest jednak przechowywanie bulw, bo nie mogą zimować w gruncie. Współczesne domy są dla ich z reguły za ciepłe. Dlatego warto traktować dalię jako roślinę jednoroczną i rozmnażać ją z nasion.

Dimorfoteka - 3 lata

Dzielżan - 2 lata

Fasola ozdobna - 5 lat

Fiołek (Bratek) - 2 lata

Gailardia - 3 lata

Gazania - 2 lata

Gipsówka - 4 lata

Godecja - 4 lata

Goździk - 4 lata

Goździki chińskie (na zdjęciu) można wysiewać do skrzynek już w marcu lub kwietniu. Inne popularne goździki - bródkowe (są 2-letnie) - sieje się później, najlepiej w maju.

Groszek pachnący - 4 lata

Groszek pachnący sieje się bezpośrednio do gruntu lub skrzynek na balkonie na przełomie maja i czerwca. Aby przyśpieszyć kwitnienie, np. na balkonie, nasiona można wysiać już w marcu w osobne doniczki i potem delikatnie przesadzić w maju do większych skrzynek czy do gruntu.

Heliotrop - 4 lata

Heliotropy rozmnaża się podobnie jak pelargonie - z sadzonek albo nasion. Nasiona najlepiej wysiać w lutym. Kiełkują długo - nawet około 4 tygodnie.

Kobea - 2 lata

Kocanka (Nieśmiertelnik) - 3 lata

Kochia (Cyprysik letni, Mietelnik) - 4 lata

Kochię zwykle sieje się w ogrodzie, ale można siać ją także w donicach, np. balkon czy taras. To alternatywa dla iglaków, które ba balkonach wymagają większego zachodu.

Kosmos (Onętek, Warszawianka) - 4 lata

Kosmos, zwany popularnie onętkiem lub warszawianką, można siać bezpośrednio do gruntu. Na żyznej glebie słabiej kwitnie, więc nie lepiej go nie hołubić.

Krwawnik - 2 lata

Nasiona krwawnika są bardzo drobne i długo wschodzą. Jak już wzejdą (nawet po ok. 2 miesiącach), siewki rosną szybko. Dlatego samosiewek krwawnika nigdy nie jest w ogrodzie dużo. Krwawniki można też rozmnażać przez podział karp. Są długowieczne - w jednym miejscu mogą ładnie rosnąć kilkanaście lat.

Lak - 6 lat

Lewkonia - 6 lat

Lwia paszcza (Wyżlin) - 4 lata

Lwią paszczę uważa się za roślinę jednoroczną. W rzeczywistości to bylina, którą niszczą polskie mrozy. W moim ogrodzie zdarzyło się jej raz przezimować (pod kopcem ziemi, podobnym jak obsypuje się róże na zimę) i zakwitnąć ponownie.

Łubin - 4 lata

Maciejka - 3 lata

Mak lekarski - 4 lata

Mak wschodni -3 lata

Nachyłek - 2 lata

Nagietek - 6 lat

Nasiona nagietków nie dość, że wiele lat pozostają żywe, to zachowują też bardzo wysoką zdolność kiełkowania - w granicach 90%. Muszą jednak mieć sucho podczas przechowywania.

Naparstnica - 3 lata

Naparstnicę wysiewa się w maju lub czerwcu. Zakwita w następnym roku. Najrzadsze są naparstnice z białymi kwiatami.

Nasturcja - 5 lat

Niedojrzałe nasiona  większej używa się jako przyprawy (jak kaparów). Rzadziej uprawiana jest nasturcja mniejsza. Nasturcje najlepiej wysiewać trochę później niż jest to podane na torebkach - to chroni je przed atakiem mszyc

Nemezja - 3 lata

Nieśmiertelnik (Kocanka) - 3 lata

Niezapominajka - 3 lata

Niezapominajki można siać do gruntu (maj-lipiec) lub rozmnażać z rozsady. Zakwitają w następnym roku. Łatwo rozsiewają się same. Co kilka pokoleń pojawiają się mutacje o różowych kwiatach (zarówno w ogrodach, jak w lasach czy na łąkach). W kolejnych pokoleniach kwiaty mogą być znowu niebieskie.

Onętek (Kosmos, Warszawianka) - 4 lata

Onętek (Kosmos) łatwo wysiewa się sam.

Orlik - 3 lata

Orliki są bardzo plenne. Jeśli przekwitłe rośliny wyrzuci się na kompost z niedojrzałymi nasionami, dojrzeją w nim i rozsieją się w całym ogrodzie, tam gdzie będzie wyrzucony kompost.

Ostróżka - 3 lata

Ostróżki nie lubią przesadzania. Sieje się je albo wiosną (marzec-kwiecień), albo jesienią (wrzesień-październik).

Petunia - 5 lat

Jeśli nie usunie się przekwitłych kwiatów petunii, może się sama rozsiać w ogrodzie. Samosiewki wschodzą w czerwcu i - niestety - łatwo je pomylić z chwastami. W moim ogrodzie szczególnie polubiły szczeliny między kamieniami.

Portulaka - 4 lata

Powój (Wilec) - 5 lat

Rezeda - 4 lata

Rudbekia - 3 lata

Rudbekię rozmnaża się z nasion albo przez podział karp starych roślin. Bardzo łatwo sama się rozsiewa. Znajduje w ten sposób w ogrodzie najlepsze dla siebie miejsca.

Słonecznik - 4 lata

Słoneczniki ozdobne mają mniejsze nasiona niż odmiany jadalne. Oczywiście też można je jeść, ale nadmiar lepiej przeznaczyć dla dokarmianie ptaków zimą.

Smagliczka - 2 lata

Starzec - 4 lata

Stokrotka - 3 lata

Stokrotki mogą rosnąć w tym samym miejscu latami. Same się wtedy wsiewają, tworząc ładne kępki, np. na trawnikach. Rośliny z samosiewek tolerują nawet koszenie, ale słabiej wtedy kwitną.

Suchołuska (Suchlin, Suchokwiat) - 3 lata

Szałwia - 3 lata

Szarłat - 5 lat

W zależności od gatunku szarłaty mają kwiatostany zwisające lub wzniesione. Oba gatunki łatwo rozsiewają się same. Do gruntu sieje się je w maju. Rozsadę w skrzynkach można zacząć przygotowywać w kwietniu.

Szarotka - 2 lata

Tojad - 2 lata

Tytoń ozdobny - 5 lat

Ubiorek - 5 lat

Ubiorek potrafi wysiewać się sam, ale nigdy nie zachwaszcza ogrodu. Można go też rozmnażać z płożących pędów, które wypuściły korzonki.

Warszawianka (Onętek, Kosmos) - 4 lata

Warszawianka to dość popularna nazwa kosmosu. To roślina pochodząca z Meksyku. Jej owocem jest niełupka, ładnie wyglądająca na rabatach czy w bukietach.

Wilec (Powój) - 5 lat

Wyżlin (Lwia paszcza) - 4 lata

Nasiona wyżlinu (lwiej paszczy) mają wielkość i kolor ziaren maku.

Zawilec - 4 lata

Zawilce łatwo wysiewają się same. Odmiany ogrodowe kwitną później niż leśne. Są też większe.

Złociszek - 2 lata

Żagwin - 3 lata

Żeniszek - 4 lata


Źródło: wiedza własna oraz "Na działce i w ogródku" Witolda Lenkiewicza